کمیسیون برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز استان خراسان جنوبی
به‌موجب تبصره ماده 3 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در تمام استان‌های سراسر کشور کمیسیونی زیر نظر ستاد تحت عنوان برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز تشکیل می‌شود.
کمیسیون‌های برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز استان‌های سراسر کشور بر اساس شاخص‌هایی نظیر موقعیت جغرافیایی استان، جمعیت، تعداد شهرستانها، میزان آلودگی به قاچاق، نوع کالاهای قاچاق، محل دپو یا توزیع یا مصرف و یا ترانزیت کالاهای قاچاق، تعداد ایست و بازرسی‌ها، پاسگاه‌ها و گلوگاه‌ها، محورهای مواصلاتی و ترانزیتی استان، ظرفیت‌های اقتصادی استان، میزان فعالیت‌های اقتصادی، وضعیت اشتغال و... در سه سطح طبقه‌بندی شده‌اند.
بر اساس شاخص‌های مذکور کمیسیون برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز استان خراسان جنوبی در ردیف استان‌های سطح 2 قرار گرفته است.
کمیسیون استان
استاندار و رییس کمیسیون:
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری و جانشین رییس کمیسیون:
دبیر کمیسیون: محمد شریف گلچین
جانشین دبیر و مسؤول دبیرخانه: هادی یوسفیپور
وضعیت جغرافیایی استان
استان خراسان جنوبی، شرقی‌ترین استان ایران، دارای 82864 کیلومتر مربع مساحت می‌باشد که بین 57 درجه و 46 دقیقه تا 60 درجه و 57 دقیقه طول شرقی و 30 درجه و 35 دقیقه تا 34 درجه و 14 دقیقه عرض شمالی قرار گرفته و 5.47 % از مساحت کشور را به خود اختصاص داده است.
| موقعیت | شرق کشور | |
| مساحت | 151.193 کیلومترمربع | سومین استان پهناور کشور |
کشورهای هم‌مرز و استان های هم جوار
استان خراسان جنوبی از شمال با استان خراسان رضوی، از غرب با استان‌های یزد، اصفهان و سمنان، از شرق با کشور افغانستان و از جنوب با استان‌های سیستان و بلوچستان و کرمان هم‌مرز است.
| کشور هم‌مرز | شرق | کشور افغانستان | |
| استان هم‌جوار | شمال | خراسان رضوی | |
| غرب | یزد، اصفهان، سمنان | ||
| جنوب | سیستان و بلوچستان و کرمان | ||
جمعیت استان و تفکیک شهرستانها
برابر سرشماری سال 90 جمعیت استان بالغ بر 768،898 نفر بوده که تفکیک شهرستانی آن بشرح جدول ذیل می‌باشد.
| رج | نام شهرستان | جمعیت |
| 1 | شهرستان بیرجند | 261٬324 |
| 2 | شهرستان فردوس | 45٬523 |
| 3 | شهرستان طبس | 72٬617 |
| 4 | شهرستان قائنات | 116٬181 |
| 5 | شهرستان نهبندان | 51٬449 |
| 6 | شهرستان سربیشه | 40٬959 |
| 7 | شهرستان درمیان | 53٬714 |
| 8 | شهرستان سرایان | 33٬312 |
| 9 | شهرستان بشرویه | 26٬064 |
| 10 | شهرستان زیرکوه | 40٬155 |
| 11 | شهرستان خوسف | 27٬600 |
| استان خراسان جنوبی | 768،898 | |
تقسیمات استان بر طبق آخرین تقسیمات کشوری - 1390
| رج | تقسیمات استان | تعداد |
| 1 | شهرستان | 11 (4 شهرستان مرزی) |
| 2 | شهر | 28 |
| 3 | بخش | 25 |
| 4 | دهستان | 61 |
| 5 | آبادی | 1882 |
طول نوار مرزی استان و نیز به تفکیک شهرستان‌های مرزی:
استان خراسان جنوبی دارای 460 کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان است.
| رج | شهرستان‌های مرزی | طول مرز[km] |
| 1 | زیرکوه | 135 |
| 2 | درمیان | 98 |
| 3 | سربیشه | 89 |
| 4 | نهبندان | 138 |
استان خراسان جنوبی رتبه اول تولید محصولات باغی زرشک و عناب و رتبه دوم تولید زعفران و پنبه را در سطح ایران داراست.
در بخش محصولات زراعی، این استان در تولید چغندرقند، رتبه هشتم کشور را داشته و همچنین گندم، جو، پنبه، حبوبات، محصولات جالیزی و گیاهان علوفه‌ای در این استان کشت می‌شوند.
در بخش دامپروری، پرورش مرغ گوشتی و تخم‌گذار، گاو شیری و گوشتی، گوسفند، بز و شتر به صورت سنتی و صنعتی انجام می‌پذیرد.
کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولید ماشین‌آلات و تجهیزات، وسایل نقلیه موتوری، محصولات فلزی، تجهیزات حمل و نقل، اکسید منیزیم، محصولات لاستیکی و پلاستیک، ماشین‌آلات و دستگاه‌های برقی، محصولات کانی غیرفلزی، کاغذ و محصولات کاغذی، ابزار پزشکی و اپتیکی، ساعت، رادیو و تلویزیون، فلزات اساسی، چوب و محصولات چوبی، منسوجات، مبلمان و صنایع غذایی و آشامیدنی در سطح استان و نیز در 5 شهرک صنعتی در بیرجند، فردوس، قاین، نهبندان و سربیشه مشغول فعالیت می‌باشند.
قالی‌بافی، سفالگری، رنگرزی، آهنگری، مسگری، حصیربافی، سبدبافی، نمدمالی، زیلوبافی، پارچه بافی، نوغان داری، ریسندگی، گلیم بافی، جاجیم بافی، زرگری، دباغی و سوزن‌دوزی، از جمله صنایع دستی استان خراسان جنوبی هستند.
این استان دارای پتانسیل بالایی در بخش معادن می‌باشد به‌طوری‌که دارای تنها ذخایر منیزیت ایران (شهرستان بیرجند و شهرستان سربیشه)، بزرگ‌ترین ذخیره و تنها معدن آزبست ایران (معدن حاجات نهبندان) بوده و ذخایر و معادن مهم اورانیوم در (شهرستان فردوس)، بنتونیت (شهرستان سرایان، سه‌قلعه)، گرانیت (بیرجند و سربیشه)، گل سفید (بیرجند)، بازالت (شهرستان سربیشه) در خراسان جنوبی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. یکی دیگر از مهم‌ترین معادن این استان، معدن مس قلعه زری واقع در جنوب غرب این استان (خوسف) است
معادن ولاستونیت، کائولن، تراورتن، فلدسپات، بوکسیت، مارن، گچ، آهک، دولومیت، مرمریت، خاک صنعتی، سنگ لاشه و توف از دیگر معادنی هستند که در این استان در حال بهره‌برداری هستند.
وضعیت معیشتی مردم استان
در بخش های مرکزی استان و مراکز شهرستانها اکثر مردم به مشاغل دولتی، آزاد و کارگری فعالیت دارند. شغل اغلب مردم روستایی استان بر پایه دامداری وکشاورزی و معدن استوار می باشد و با توجه به کاهش نزولات آسمانی و کاهش آب قنات‌ها وچشمه‌ها و خشکسالی‌های چند سال گذشته بیشتر افراد شغل خویش را از دست داده واز روستاها مهاجرت به شهر نموده وسبک زندگی شهری را انتخاب نموده‌اند و در نتیجه ورود به مناطق شهری و محیط جدید آسیب‌های اجتماعی را در پی داشته است.
نیروی کار شاغل در بخش‌های مختلف
بر اساس نتایج طرح نیروی کار، نرخ بیکاری استان در سال 1393، 7.6 درصد و نرخ مشارکت اقتصادی (نرخ فعالیت) 35.5 درصد بوده است.
بر همین اساس، از مجموع جمعیت شاغل استان، 34.3 درصد در بخش کشاورزی، 27.3 درصد در بخش صنعت و 38.4 درصد در بخش خدمات مشغول به فعالیت بوده اند.
| ردیف | بخش | درصد اشتغال |
| 1 | کشاورزی | 34.3 |
| 2 | صنعت | 27.3 |
| 3 | خدمات | 38.4 |
بازارچه‌های مرزی
| رج | نام بازارچه | فاصله تا مرکز استان [km] | شهرستان | تأسیس | کشور هم‌مرز | وضعیت |
| 1 | بازارچه مرزی یزدان | 270 | زیرکوه | 1372 | افغانستان | غیرفعال |
| 2 | بازارچه مرزی میل 73 | 180 | درمیان | 1372 | افغانستان | غیرفعال |
| 3 | بازارچه مرزی میل 78 | 200 | سربیشه | 1388 | افغانستان | فعال |
| 4 | بازارچه مرزی دوکوهانه | 230 | نهبندان | 1372 | افغانستان | نیمه فعال |
ایست و بازرسی‌های استان
| ردیف | نام ایست و بازرسی | فاصله تا مرکز استان [km] |
| 1 | ایستگاه بازرسی علی آباد | 12 |
| 2 | ایستگاه بازرسی قاین | 122 |
| 3 | ایستگاه بازرسی دیهوک | 183 |
| 4 | ایستگاه بازرسی گلشن | 207 |
| 5 | ایستگاه بازرسی شهید حسینی (سهل آباد) | 135 |
| 6 | ایستگاه بازرسی خور | 85 |
| 7 | ایستگاه بازرسی دوست آباد سرایان | 105 |
| 8 | ایستگاه بازرسی معدن حاجات نهبندان | 262 |
گمرکات استان
| ردیف | نام گمرک | فاصله تا مرکز استان [km] |
| 1 | گمرک بیرجند | واقع در مرکز استان |
| 2 | گمرک مرزی ماهیرود | 175 |
ارتباط با کمیسیون
نشانی: بیرجند، بلوار شهدای عبادی، خیابان آیت‌اله عارفی، عارفی یک، پلاک 4
کدپستی: 9719614194
شماره پیامک: 10009656056
تلفن تماس: 32210005 056
نمابر: 32212177 056
پست الکترونیک: khorasan.jo@epe.ir
موقعیت مکانی