سامانه جامع تجارت به عنوان سامانه مرکزی و مرکز تبادل پیام، تنها درگاه مراجعه بازرگان و پیگیری برای امور مرتبط با تجارت طراحی و پیاده سازی شده است.
این سامانه مطابق با آیین نامه مواد 5 و 6 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز می‌بایست متضمن کلیه فرآیندهای تجارت داخلی و خارجی کشور باشد و از دو قسمت تجارت داخلی و تجارت خارجی تشکیل شده است.
در این سامانه ثبت سفارش کالاهای موجود در کلیه فصول کتاب مقررات صادرات و واردات از سامانه ثبتارش به سامانه جامع تجارت منتقل شده‌اند و این امکان فراهم شده است که از این پس عملیات ثبت سفارش کلیه کالاها در سامانه جامع تجارت به نشانی اینترنتی ntsw.ir انجام می‌شود.
قوانین مرتبط با سامانه جامع تجارت
بند الف ماده 6 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب 1392
وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است با همکاری ستاد و گمرک ج.ا.ا و سایر دستگاه های ذیربط اقدام به تهیه، اجرا و بهره‌برداری از سامانه نرم افزاری جامع یکپارچه سازی و نظارت بر فرایند تجارت نماید.
تبصره – کلیه دستگاه های مرتبط با تجارت خارجی کشور، موظفند با اجرا و بهره برداری از این سامانه به ارائه و تبادل اطلاعات از طریق آن اقدام نمایند.
ماده 3 آیین نامه اجرایی مواد 5 و 6 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز
به منظور یکپارچه‌سازی اطلاعات مرتبط با سامانه موضوع ماده (2) این آیین‌نامه و کاهش زمینه‌های بروز قاچاق، وزارت صنعت،معدن و تجارت موظف است با همکاری ستاد و دستگاه‌های موضوع ماده (2) مذکور، «سامانه جامع تجارت» را به گونه‌ای تهیه و اجرا نموده و مورد بهره‌برداری قرار دهد که متضمن کلیه فرایندهای تجارت داخلی و خارجی از جمله صدور، تمدید و ابطال کارت بازرگانی و مجوزهای تجاری بوده و انواع رویه‌های تجاری اعم از واردات، صادرات و عبور (ترانزیت) را در برگرفته و یکپارچه نماید.
این سامانه باید با اشتراک گذاری اطلاعات موجود در سامانه‌های مرتبط از جمله سامانه پنجره واحد، سامانه ارزی، سامانه جامع حمل و نقل و سامانه جامع بیمه مورد بهره‌برداری قرار گیرد، به نحوی که بازرگان بتواند تمام امور خود را در خصوص تچارت از طریق درگاه این سامانه مشاهده و پیگیری کند و از ورود چند باره اطلاعات یکسان و تکراری جلوگیری شود.
زیرسامانه حوزه تجارت داخلی
سامانه تجارت داخلی به منظور تسهیل و شفاف سازی فرآیندهای تجاری از دو منظر رهگیری مالکیتی (در هر لحظه از زمان، مالکیت یک کالای خاص متعلق به چه کسی است) و رهگیری مکانی (درهر لحظه از زمان، یک کالای خاص در چه مکانی باید باشد) می بایست با ایجاد بستری جهت هماهنگی، فرایندهای تجاری کشور را اعمال نماید. به این ترتیب با توجه به جایگاه سامانه تجارت داخلی، این سامانه با سامانه های بسیاری از جمله سامانه شناسه کالا، سامانه شناسه رهگیری، سامانه مبادی و مقاصد، سامانه بارنامه برخط، سامانه مربوط به مجوزهای فعالیتی و مجوزهای کالایی و... در ارتباط خواهد بود.
کاربران سامانه: تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که به خرید و فروش کالاهای هدف در چارچوب قواعد تجاری کشور اشتغال دارند، کاربران سامانه تجارت داخلی محسوب می‌شوند.بر این اساس، کاربران سامانه تجارت داخلی به چند دسته تقسیم می شوند:
1. تولید کنندگان کالا
2. اصناف حقیقی و حقوقی
3. کاربران واسط (دفاتر پیشخوان، ICT روستایی)
4. کاربران سیستمی (دستگاه‌هایی که به صورت وب سرویس تعامل دارند)
اصلی‌ترین کارکردهای سامانه تجارت داخلی شامل موارد زیر است:
- یکپارچه سازی اسناد تجاری شامل اسناد تولید، خرید و فروش، حمل و انبارش و...
- امکان رهگیری مکانی و مالکیتی در گلوگاه های اصلی زنجیره تامین(تولید، واردات، حمل، انبار، عرضه) کالاهای هدف
- مدیریت نقش‌های تجاری (تولید کنندگان، بازرگانان، نمایندگان و ...)
- ثبت و مدیریت منشاء کالا (تولیدی، وارداتی)
- مدیریت مجوزهای فعالیت های تجاری
- امکان برقراری ارتباط و یکپارچگی با سایر سامانه‌های مرتبط با تجارت
- امکان اعمال سیاست‌ها و قواعد مرتبط با تجارت
- طراحی ماژولار بخش های مختلف سامانه به منظور انعطاف پذیری در افزودن عملیات خاص کالاهای مختلف به هسته اصلی سامانه
- امکان مدیریت قواعد برای کالاهای مختلف، ازجمله سطوح رهگیری، مجوزها و...
زیرسامانه حوزه تجارت خارجی
این سامانه به منظور الکترونیکی کردن فرآیند تجارت خارجی اعم از واردات، صادرات و ترانزیت شامل فعالیت های اخذ مجوزها، ثبت سفارش، فعالیت های بانکی، درخواست‌های گمرکی، حمل و نقل بین المللی و سایر فعالیت های ترمینالی و انبارداری مرتبط با بازرگانان بدون نیاز به مراجعه حضوری ذی‌نفع به دستگاه‌های مربوطه (ایجاد درگاه یکپارچه به منظور ارتباط بازرگان با سایر دستگاه‌ها) تهیه و پیاده سازی گردیده است و همچنین امکان نظارت دقیق تر بر فرآینده تجارت و نیز یکپارچه سازی و به اشتراک گذاری داده‌ها، اطلاعات و اسناد تجاری بین دستگاه‌های مرتبط را فراهم می‌آورد.
اصلی ترین کارکردهای سامانه تجارت خارجی شامل موارد زیر است:
- ثبت پیش فاکتور و استعلام سیستمی مجوزهای مورد نیاز
- ارسال سیستمی درخواست مجوز به دستگاه‌های مجوزدهنده و دریافت سیستمی نتایج مربوطه از آنها
- ارسال سیستمی درخواست ثبت سفارش به سازمان توسعه تجارت
- پرداخت الکترونیکی کارمزد ثبت سفارش و دریافت مجوز 8 رقمی ثبت سفارش
- امکان تامین ارز اعم از بانکی و غیربانکی به صورت الکترونیکی
- ثبت اطلاعات منشاء ارز واردات
- مدیریت ارز حاصل از صادرات
- برقراری ارتباط سیستمی میان بازرگان شرکت‌های حمل و نقل به منظور ارائه بارنامه، انجام تسویه حساب و دریافت قبض انبار
- اظهار الکترونیکی کالاها و دریافت مجوز ترخیص
ذینفعان و دستگاه‌های همکار در سامانه:
- بازرگانان
- اتاق بازرگانی
- وزارت راه و شهرسازی
- گمرک جمهوری اسلامی ایران
- سازمان توسعه تجارت
- دستگاه‌های مجوزدهنده
- بیمه مرکزی
- بانک مرکزی
- دستگاه‌های نظارتی
تاثیر سامانه بر مبارزه با قاچاق
- ایجاد امکان پایش فرآیندهای تجاری از طریق شفافیت اطلاعاتی
- جلوگیری از جعل اسناد تجاری
- برقراری ارتباط اطلاعاتی میان دستگاه‌های مرتبط در فرآیندهای تجاری و جلوگیری از ایجاد ناسازگاری اطلاعاتی میان آنها
- ایجاد امکان کنترل غیرمانع